کد مطلب:11652 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

پرسش: آيا بانكها در جمهوري اسلامي سودهايي كه ميگيرند يا ميدهند ربا نيست؟ اگر ربا هست، پس شما روحانيون چه اقدامي در جلوگيري از آن نمودهايد؟

بانكها براساس مصوبه مجلس شوراي اسلامي و تأييد شوراي محترم نگهبان موظفند براساس عقود و معاملات شرعي و قانوني عمل كنند. از اين رو در دستور عمل بانكها رعايت اصول اسلامي قيد شده است. اصولاً ربا دو نوع است:

1 - رباي قرضي و آن اين است كه كسي به ديگري مالي را قرض بدهد به شرط اين كه اضافه پس بگيرد.

2 - رباي معاملي و آن خريد و فروش يا مبادله جنس به جنس در چيزهايي كه وزن دار هستند، در حالي كه رعايت هم وزن بودن نشده باشد، مانند خريد و فروش دو كيلو برنج ايراني به بيست كيلو برنج تايلندي. اين نوع خريد و فروش را معامله ربوي ميگويند.

بانكهاي دولتي قرض الحسنه نميدهند و اگر بدهند، سودي اضافه نميگيرند تا ربا پيش آيد. معاملات بانكي را به صورت مضاربه، جعاله و مشاركت انجام ميدهند. پولي كه بانك به افراد به عنوان وام ميدهد، قرض الحسنه نيست، بلكه معامله با پول است. بانك با وكالتي كه از سپرده گذاران گرفته، پول آنان را به درخواست كنندگان به عنوان مضاربه يا معاملات ديگري ميپردازد. بخشي از استفادهاي كه از اين معاملات ميبرد، به سپرده گذاري ميدهد و بخشي را به خود اختصاص ميدهد. اين گونه معاملات بانكي را اگر بانك و مشتريان براساس عقود اسلامي عمل كنند، اشكال شرعي ندارد، ولي اگر شرايط را رعايت نكنند، اشكال دارد.

اين مسئله در توضيح المسائل يا استفتائات درج شده است. (1)

پي نوشت ها:

1 - آيت الله فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1089؛ آيت الله تبريزي، استفتاءات جديد، س 2100.